Jak zabezpieczyć się przed zarzutem udziału w oszustwie podatkowym? Czy jest to możliwe? Jakie działania należy podjąć?
Obowiązkiem przedsiębiorcy – podatnika powinno być jak najdokładniejsze sprawdzenie swego kontrahenta jeszcze przed nawiązaniem z nim stosunków handlowych – takie stanowisko prezentują organy skarbowe. Jednak organy państwa powinny udostępnić skuteczne narzędzia służące weryfikacji kontrahentów. Fakt, iż podatnik nie zna swego kontrahenta nie stanowi dla niego usprawiedliwienia, gdy okaże się, że ten podatków nie płaci lub wręcz wyłudza ze Skarbu Państwa. Dlatego też działania przedsiębiorcy, mające na celu weryfikację kontrahentów, oddalają od uczciwego podatnika zarzut braku zachowania należytej staranności. Należy tu zwrócić uwagę na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-285/11 z 6 grudnia 2012 r.: „zwalczanie przestępczości podatkowej, uchylania się od nadużyć jest celem uznanym i wspieranym przez Dyrektywę 2006/112 WE. Zatem krajowe organy administracyjne i sądowe nie tylko mogą ale powinny odmówić prawa do odliczenia podatku naliczonego podatnikowi, jeżeli na podstawie obiektywnych przesłanek zostanie udowodnione, że skorzystanie z tego prawa wiązałoby się z oszustwem lub nadużyciem.”
Problem należytej staranności w VAT
Za należytą staranność vatowca uznać należy wskazanie najistotniejszych okoliczności transakcji, które brać będzie pod uwagę aparat skarbowy oceniając jego działalność w zakresie rozliczeń VAT.
Standardy działania podatnika VAT zostały spisane dokumencie Ministerstwa Finansów „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych”. Nie jest to jednak interpretacja ogólna prawa podatkowego, wobec tego nie jest nią związany ani fiskus ani podatnik. Jednak weryfikacja kontrahenta dokonana w sposób zalecany przez twórców ww. dokumentu w pewnym stopniu powinna zapewnić podatnikowi poczucie bezpieczeństwa.
Weryfikacja nastąpić musi przed zawarciem transakcji i przebiegać następująco:
– Sprawdzenie w Krajowym Rejestrze Sądowym, który właściwy jest dla osób prawnych, tj. spółek akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością, jawnych, komandytowych, komandytowo akcyjnych, lub sprawdzenie w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej zawierającym informacje dotyczące osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
– Sprawdzenie czy kontrahent jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT na stronie resortu finansów lub składając wiosek do właściwego dla kontrahenta urzędu skarbowego. Wydrukowany komunikat uzyskany ze strony Ministerstwa Finansów jak i zaświadczenie są równie ważne. Należy tego dokonać najpóźniej na dzień zawarcia transakcji.
– Ministerstwo Finansów uważa, że konieczne jest też sprawdzenie przez podatnika czy kontrahent nie jest wpisany do prowadzonego przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej wykazu podmiotów wykreślonych z rejestru podatników VAT
– Jeżeli planowana transakcja dotyczyć będzie towarów, których sprzedaż wymaga koncesji i zezwoleń np. paliwa, alkoholu konieczne jest zażądanie przez podatnika aby kontrahent przedstawił dokumenty uprawniające do obrotu towarami, które mają być przedmiotem transakcji.
– Jeżeli podatnik zamierza nawiązać współpracę ze spółką powinien sprawdzić, kto jest upoważniony do jej reprezentowania. Informację tę zasięgnie z KRS gdzie wskazana jest nazwa organu reprezentującego oraz jej sposób.
Każde inne działanie, które podejmie podatnik vat w celu sprawdzenia swojego kontrahenta też będzie miało znaczenie przy ocenie legalności transakcji. Warto wobec tego wykonać szereg wymienionych powyżej czynności aby nie narazić się na zakwestionowanie prawa do odliczenia podatku vat.
